Leasing finansowy w Polskiej Strefie Inwestycji i w Specjalnych Strefach Ekonomicznych

Rozporządzenia te przewidują możliwość zaliczenia do kosztów kwalifikowanych ceny nabycia aktywów innych niż grunty, budynki i budowle, objętych najmem lub dzierżawą, pod warunkiem, że najem/dzierżawa ma postać leasingu finansowego oraz obejmuje zobowiązanie do nabycia tych aktywów z dniem upływu okresu najmu lub dzierżawy. Jednocześnie, przy ustalaniu „ceny nabycia”, następuje odesłanie do przepisów ustawy o rachunkowości.

Z powyższego wynikają dwa praktyczne wnioski. Po pierwsze, aby wydatek leasingowy mógł zostać uznany za koszt kwalifikowany w PSI/SSE (w odniesieniu do aktywów innych niż grunty, budynki i budowle), umowa musi – z perspektywy rachunkowej – spełniać przesłanki leasingu finansowego. Po drugie, w treści umowy powinien znaleźć się mechanizm zobowiązujący do nabycia przedmiotu leasingu z dniem upływu okresu najmu/dzierżawy.

Ocena, czy dana umowa ma cechy leasingu finansowego, powinna następować  w oparciu o art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem, obce środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne zalicza się do aktywów trwałych korzystającego, jeżeli umowa spełnia co najmniej jedno z następujących kryteriów:

• przeniesienie własności po zakończeniu okresu umowy;
• prawo nabycia po cenie niższej od rynkowej;
• czas trwania odpowiadający co najmniej ¾ okresu ekonomicznej użyteczności;
• suma opłat (po dyskontowaniu), łącznie z wartością końcową, przekraczająca 90% wartości rynkowej;
• przyrzeczenie zawarcia kolejnej umowy na korzystniejszych warunkach; możliwość wypowiedzenia z obowiązkiem pokrycia kosztów i strat finansującego przez korzystającego; 
• dostosowanie przedmiotu do indywidualnych potrzeb korzystającego, skutkujące możliwością używania wyłącznie przez niego bez istotnych zmian. 

Spełnienie choćby jednej z wymienionych przesłanek przesądza – na gruncie księgowym – o finansowym charakterze leasingu. Utrwalona praktyka interpretacyjna (m.in. interpretacje indywidualne z 19 lutego 2024 r. sygn. 0111- KDIB1-3.4010.750.2023.1.DW czy z 4 kwietnia 2025 r. sygn. 0111-KDIB1-3.4010.128.2025.1.DW) wskazuje przy tym na to, że tytuł umowy nie ma znaczenia: liczy się jej treść. W konsekwencji również umowa określona jako „leasing operacyjny” może być, przy spełnieniu powyższych kryteriów, traktowana na potrzeby PSI/SSE jak leasing finansowy. 

Zasada ta dotyczy także leasingu zwrotnego, tzn. sytuacji, w której podatnik najpierw nabywa środek trwały, a następnie sprzedaje go leasingodawcy, który oddaje ten sam przedmiot do używania podatnikowi jako korzystającemu. Jeśli taki leasing spełnia warunki uznania go na gruncie ustawy o rachunkowości za leasing finansowy może stanowić podstawę do kwalifikowania wydatków w reżimie PSI/SSE. Potwierdzają to m.in. interpretacje  z: 13 listopada 2023 r. (sygn. 0114-KDIP2-1.4010.560.2023.1.KW), 8 września 2022 r. (sygn. 0111- KDIB1-3.4010.345.2022.1.JKU) czy 28 czerwca 2021 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.154.2021.1.AN).

W przypadku leasingu finansowego do puli kosztów kwalifikowanych mogą wchodzić w szczególności: opłata wstępna, kapitałowa część rat leasingowych oraz wartość końcowa (wykup). Elementy te odzwierciedlają ekonomiczną „cenę nabycia” aktywa w rozumieniu ustawy o rachunkowości, tj. łączną wartość świadczeń prowadzących do uzyskania prawa własności (lub jego ekonomicznego odpowiednika) po zakończeniu umowy. Część odsetkowa rat – jako koszt finansowania – powiększa cenę nabycia wyłącznie do dnia przyjęcia środka trwałego do używania; odsetki ponoszone po tej dacie nie stanowią już nakładów inwestycyjnych i nie zwiększają puli wydatków kwalifikowanych. Warto również odnotować, że nowelizacja rozporządzenia w sprawie pomocy publicznej dla nowych inwestycji z 2020 r. wprowadziła możliwość kwalifikowania wydatków z tytułu leasingu finansowego także po formalnym zakończeniu inwestycji. 

Reasumując: Aby koszty leasingu stanowiły koszty kwalifikowane, leasing musi być zakwalifikowany jako leasing finansowy w ujęciu księgowym (bilansowym), a treść umowy  powinna przewidywać zobowiązanie do wykupu środka trwałego po zakończeniu umowy. O uznaniu danej umowy za leasing finansowy decyduje rzeczywisty charakter ekonomiczny transakcji i spełnienie kryteriów wynikających z ustawy o rachunkowości, a nie nazwa nadana umowie. Jeśli chcieliby Państwo sprawdzić, czy zawarte umowy mogą stanowić podstawę rozpoznawania wydatków inwestycyjnych – zapraszamy do kontaktu.