Zamknij
Ta strona wykorzystuje wyłącznie niezbędne pliki cookies, które są wymagane do jej prawidłowego działania. Nie stosujemy cookies analitycznych, reklamowych ani śledzących. Szczegóły znajdziesz w naszej polityce prywatności.
Zgadzam się
Z uwagi na szczególny status podatkowy fundacji rodzinnych i spółek korzystających z tzw. estońskiego CIT (zwanych potocznie „spółkami estońskimi”), istnienie i zakres obowiązku dokumentacyjnego na gruncie przepisów o cenach transferowych budzi w przypadku takich podmiotów szereg wątpliwości. Nie jest w szczególności jasne, które transakcje dotyczące fundacji i spółek estońskich spełniają definicję „transakcji kontrolowanych”, czy też kiedy możemy stosować zwolnienia z obowiązków dokumentacyjnych określone w przepisach podatkowych. Poniżej przedstawiono przykładowe zdarzenia budzące wątpliwości u podatników co do kwalifikacji danej transakcji dla celów dokumentacyjnych oraz warunki stosowania zwolnień z określonych elementów dokumentacji cen transferowych.
Fundacja rodzinna to szczególne rozwiązanie prawne, którego celem jest zapewnienie ochrony majątku przedsiębiorstwa rodzinnego oraz przeprowadzenie prawidłowej sukcesji. W tym celu fundacja w szczególności gromadzi aktywa i zarządza nimi, w tym inwestuje powierzone jej środki - prowadząc tzw. dozwoloną działalność gospodarczą, opodatkowaną w preferencyjny sposób.
Wątpliwości w zakresie obowiązku dokumentowania niektórych transakcji pojawiają się często już od momentu założenia fundacji rodzinnej. W celu powołania fundacji rodzinnej fundator musi wnieść środki na fundusz założycielski w wysokości nie niższej niż 100 tys. zł. Operacja ta przypomina wniesienie wkładu pieniężnego do spółki na poczet kapitału zakładowego – co zdaniem organów podatkowych stanowiłoby transakcję podlegającą obowiązkowi dokumentacyjnemu. Jednakże w przypadku fundacji rodzinnej zdaniem tych organów pokrycie funduszu założycielskiego nie spełnia definicji „transakcji kontrolowanej”, gdyż „nie ma charakteru gospodarczego” - zamiarem fundatora nie jest bowiem osiągnięcie zysku, tylko zabezpieczenie przekazywanego majątku oraz jego prawidłowa sukcesja. W związku z powyższym, pokrycie funduszu założycielskiego w fundacji rodzinnej nie będzie wiązało się z obowiązkiem sporządzenia dokumentacji cen transferowych.
Nie wszystkie operacje realizowane przez fundacje rodzinne będą jednak korzystać z braku obowiązków dokumentacyjnych. Przykładowo, w ramach tzw. dozwolonej działalności gospodarczej fundacja może udzielać pożyczek podmiotom powiązanym (art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o fundacji rodzinnej). Jeżeli wartość tego typu transakcji przekroczy próg dokumentacyjny (wynoszący 10 mln zł dla transakcji finansowych), to będzie się to wiązało z obowiązkiem sporządzenia dokumentacji cen transferowych.
W toku działania fundacji pojawiają się też wątpliwości dotyczące traktowania na gruncie cen transferowych zadań wykonywanych przez członków zarządu oraz członków rady nadzorczej (jeśli jest powołana) na rzecz fundacji rodzinnej. Powstaje bowiem pytanie, czy nieodpłatne świadczenie usług w ramach pełnionych funkcji na rzecz fundacji mogłoby się wiązać z powstaniem przychodu z nieodpłatnego świadczenia – takie ryzyko wystąpiłoby w przypadku większości spółek kapitałowych niewypłacających wynagrodzenia swoim zarządom. Niemniej, w wydanej interpretacji indywidualnej1 Dyrektor KIS stwierdził, że z uwagi na zwolnienie podmiotowe fundacji rodzinnej, fundacja nie ustala nadwyżki przychodów nad kosztami dla celów podatkowych. W związku z tym nieodpłatne świadczenie w postaci pełnienia funkcji członka zarządu (rady nadzorczej) nie stanowi przychodu i tym samym - jako transakcja, której wartość w całości trwale nie stanowi przychodu albo kosztu uzyskania przychodu (art. 11n pkt 3 ustawy o CIT) - nie podlega ona obowiązkowi sporządzenia dokumentacji cen transferowych.
Należy jednak pamiętać, że co do zasady fundacje rodzinne są zobowiązane do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, analizy cen transferowych oraz informacji TPR-C – w odniesieniu do zdarzeń gospodarczych kwalifikowanych jako „transakcje kontrolowane” (np. wspomniane pożyczki). Dopuszczalne jest przy tym skorzystanie przez fundacje rodzinne ze zwolnienia dla mikro/małych przedsiębiorców z przygotowywania i dołączenia do dokumentacji podatkowej analizy cen transferowych (art. 11q ust. 3a ustawy o CIT). Natomiast fundacja nie może skorzystać ze zwolnienia z obowiązku sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych dla podmiotów krajowych zawartego w art. 11n pkt 1 ustawy o CIT z uwagi na to, że jest ona zwolniona podmiotowo z podatku dochodowego.
Tzw. estoński CIT (ryczałt od dochodów spółek, Rozdział 6b ustawy o CIT) to preferencyjna metoda opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych zakładająca - w dużym skrócie -możliwość zapłaty podatku dochodowego dopiero w momencie wypłaty zysków. Tuż po wprowadzeniu tej formy opodatkowania do polskiego porządku prawnego niektórzy podatnicy zakładali, że ze względu na szczególny sposób opodatkowania oraz wyłączenie stosowania niektórych przepisów ustawy, obowiązek dokumentowania cen transferowych nie obejmuje spółek korzystających z estońskiego CIT-u. Jednak poglądów tych nie podzielały organy podatkowe w wydanych interpretacjach indywidualnych i dziś nie ma już wątpliwości, że spółki estońskie zobowiązane są do sporządzenia lokalnej dokumentacji, analizy cen transferowych oraz informacji TPR-C, jeśli realizują transakcje kontrolowane przekraczające progi wartościowe określone w ustawie.
Podobnie jak fundacje rodzinne, spółki estońskie mogą skorzystać ze zwolnienia z przygotowywania analizy cen transferowych przewidzianego dla mikro oraz małych przedsiębiorców. Natomiast wątpliwości budziło prawo do zwolnienia z przygotowywania lokalnej dokumentacji cen transferowych przewidzianego dla podmiotów „krajowych” (art. 11n pkt 1 ustawy o CIT). Zwolnienie to dotyczy transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi mającymi siedzibę na terytorium Polski, gdy żadna ze stron nie korzysta ze zwolnień podmiotowych oraz zwolnień w ramach SSE/PSI (art. 6 i art. 17 ust. 1 pkt 34 i 34a ustawy o CIT) oraz nie wykazuje straty podatkowej. Skoro w przypadku estońskiego CIT-u ustawodawca wprowadził zwolnienie uprawniające do nieprowadzenia ksiąg podatkowych i podmioty te nie ustalają zatem wyniku podatkowego za dany rok, powstało zatem pytanie, jak należy rozumieć w takim przypadku warunek braku „straty podatkowej”. W odpowiedzi Ministra Finansów na interpelację poselską oraz interpretacjach indywidualnych2 przyjęto rozwiązanie praktyczne – w przypadku spółek estońskich powinniśmy wziąć pod uwagę stratę netto w rozumieniu przepisów o rachunkowości. Oznacza to, że podmioty rozliczające się na podstawie ryczałtu od dochodów spółek mogą korzystać ze zwolnienia z obowiązku przygotowywania lokalnej dokumentacji cen transferowych, jeśli nie wykazały straty netto w rachunku zysków i strat za dany rok finansowy (przy założeniu spełnienia pozostałych warunków).
Opisane powyżej przypadki to tylko niektóre wątpliwości, jakie mogą wystąpić w odniesieniu do zakresu i sposobu wypełniania przez podmioty objęte szczególnymi regulacjami podatkowymi obowiązków dokumentacyjnych w zakresie cen transferowych. Jeśli nie są Państwo pewni poprawności przyjętego podejścia w swojej organizacji, zapraszamy do kontaktu. Chętnie udzielimy wsparcia w tym zakresie w ramach indywidualnej konsultacji.
---------------------------------------------------------------------------
1 Interpretacja indywidualna z 30 grudnia 2024 r., 0111-KDIB1-2.4010.566.2024.1.END.
2 Odpowiedź MF na interpelację poselską z 27 lutego 2023 r., DD8.054.2.2023; interpretacja indywidualna z 21 marca 2023 r., 0114-KDIP2-2.4010.309.2022.1.AP; interpretacja indywidualna z 31 marca 2025 r., 0111-KDIB1-2.4010.752.2024.4.BD.
