15 lutego 2021 r. ukazała się interpretacja ogólna dotycząca podatkowego rozliczania transakcji faktoringowych (sygn. DD5.8201.11.2020). Jako zasadę przyjęto w niej odrębność transakcji przeniesienia wierzytelności na faktora w stosunku do transakcji sprzedaży dóbr / usług objętych faktoringiem. Zbycie wierzytelności uznano zatem za samodzielną transakcję, w związku z którą powstaje konieczność rozpoznania przychodu i kosztów jego uzyskania.
Co ważne – w świetle interpretacji rozpoznanie zbycia wierzytelności jako odrębnej transakcji powinno występować tak w przypadku faktoringu pełnego (co jest zgodne ze stanowiskiem prezentowanym we wcześniejszych interpretacjach indywidualnych), jak i w przypadku faktoringu niepełnego (tu praktyka zasadniczo była odmienna). Z interpretacji ogólnej wynika zatem konieczność ujmowania faktoringu w tzw. szyku rozwartym (tj. wpłata od faktora nie powinna być ujmowana jako rozliczenie należności pierwotnej).
Rozpoznanie przychodu z tytułu zbycia wierzytelności przez podatników funkcjonujących w SSE wiąże się z koniecznością ustalenia, czy powinien być on rozliczany w działalności zwolnionej, czy też opodatkowanej. Jako że na sprzedaży wierzytelności generowana jest strata, to powyższy dylemat będzie się sprowadzał do ustalenia, które wyniki – działalności opodatkowanej czy zwolnionej – należy taką stratą obciążyć.
Odpowiedź na powyższe pytanie nie jest oczywista, choć mogłoby się wydawać, że działalność finansowa zabezpieczająca działalność wskazaną w zezwoleniu powinna być rozliczana na analogicznych zasadach. Zgodnie z przeważającym obecnie stanowiskiem organów podatkowych i sądów administracyjnych, zwolnieniu podlega jednak wyłącznie dochód wygenerowany w toku działalności gospodarczej wprost objętej zezwoleniem. W praktyce oznacza to, że nawet jeśli prowadzona przez podatnika działalność pomocnicza (np. finansowa) jest nierozerwalnie związana z działalnością strefową, to wynik na tej działalności powinien być rozliczany w ramach działalności opodatkowanej (por. wyrok NSA z 8 sierpnia 2019 r., II FSK 2762/17, czy z 20 czerwca 2017 r., II FSK 711/17). W kontekście transakcji faktoringowych oznacza to, że przychody z tyt. zbycia wierzytelności na rzecz faktora i związane z nimi koszty powinny być rozliczane w ramach działalności opodatkowanej. Wprost do sprzedaży wierzytelności jako transakcji nieobjętej zezwoleniem odniesiono się w interpretacji indywidualnej z 2020 r.,
0111-KDIB1-3.4010.590.2019.2.IZ.
Skutkiem przyjęcia powyższego podejścia będzie nie tylko ujęcie straty na sprzedaży wierzytelności w działalności opodatkowanej, lecz również – wskutek rozliczenia faktoringu w „szyku rozwartym” – zmiana wysokości przychodów opodatkowanych i zwolnionych. Wpłynie to na wysokość współczynnika kalkulowanego zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy o CIT celem alokowania kosztów, których nie można precyzyjnie przypisać do danego źródła przychodów.
