Koncepcja look-through pozwala na zastosowanie preferencyjnej stawki opodatkowania lub całkowite zwolnienie z podatku WHT w sytuacji, gdy odbiorca płatności nie jest jej rzeczywistym właścicielem. Możliwość zastosowania tej koncepcji w zakresie zwolnienia dywidend z podatku u źródła jest więc szczególnie istotna dla spółek należących do międzynarodowych grup, gdzie bezpośredni odbiorcy dywidendy są zobowiązani do przekazania jej dalej, do spółek znajdujących się wyżej w strukturze grupy.
Koncepcja look-through została wypracowana na gruncie międzynarodowego prawa podatkowego. Ma odzwierciedlać faktyczny cel podatków dochodowych – w sytuacji, gdy jeden podmiot przekazuje należności drugiemu podmiotowi, który w ramach tej transakcji jest wyłącznie pośrednikiem przekazującym całą należność do trzeciego podmiotu, zasadne jest zastosowanie reguł opodatkowania właściwych w odniesieniu do tego trzeciego podmiotu.
Aspekt ten jest szczególnie istotny – i problematyczny – w zakresie zwalniania z podatku u źródła dywidendy wypłacanej udziałowcom z UE lub EOG. Zgodnie z art. 22 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT, aby możliwe było zastosowanie zwolnienia z podatku u źródła dla dywidend, spółka uzyskująca dywidendę musi posiadać bezpośrednio udziały w kapitale spółki wypłacającej dywidendę. Literalne podejście, nieuwzględniające koncepcji look-through nie dopuszcza więc zwolnienia w sytuacji, gdy polska spółka wypłaca dywidendę bezpośredniemu udziałowcowi (spółce matce), a bezpośredni udziałowiec przekazuje dywidendę dalej i jednocześnie nie posiada odpowiedniej substancji biznesowej, by uznać go za rzeczywistego właściciela takiej dywidendy.
Koncepcja look-through była wielokrotnie analizowana przez organy podatkowe i sądy administracyjne, jednak dopuszczalność jej stosowania na gruncie polskich przepisów nie była oceniana jednolicie. Choć Dyrektor KIS wydawał już interpretacje, w których dopuszczał możliwość stosowania tej koncepcji nawet na gruncie art. 22 ust. 4 ustawy o CIT[1], w ostatnich miesiącach nastąpiła niekorzystna dla podatników zmiana prezentowanej przez niego wykładni[2].
Sytuacji nie rozjaśnił także opublikowany w ostatnich miesiącach projekt objaśnień podatkowych z 25 września 2023 r. dotyczących poboru podatku u źródła (treść projektu omawiamy szerzej w naszym artykule). W jego ramach Minister Finansów wskazał, że koncepcja look-through nie została wprost wyrażona w ustawie, tym samym polskie organy nie są zobowiązane do jej stosowania.
W ostatnich miesiącach ukazał się natomiast istotny wyrok WSA w Warszawie z dnia 14 września 2023 r., sygn. III SA/Wa 1514/23, wydany na kanwie zaskarżenia niekorzystnej dla podatnika interpretacji indywidualnej. Skarżącą była polska spółka wypłacająca dywidendę spółce matce, prowadzącej działalność w formie spółki holdingowej. Rzeczywistym właścicielem wypłacanej dywidendy była jednak znajdująca się wyżej w strukturze grupy spółka prowadząca rzeczywistą działalność gospodarczą i to do niej finalnie trafiała wypłacana dywidenda. Zastosowanie zwolnienia w przedstawionej sytuacji wymagało więc skorzystania z koncepcji look-through i „pominięcia” w łańcuchu spółki matki. W zaskarżanej interpretacji nie pozwolił na to Dyrektor KIS, ale WSA zgodził się ze stanowiskiem skarżącej i uchylił przedmiotową interpretację.
Co więcej, na gruncie podobnego stanu faktycznego został następnie wydany kolejny pozytywny dla podatników wyrok WSA w Warszawie z dnia 17 października 2023 r., sygn. III SA/Wa 1586/23. Na moment publikacji niniejszego artykułu, uzasadnienia wspomnianych wyroków nie zostały jeszcze opublikowane, tym samym nie jest jasne, jakie kwestie sąd uznał za kluczowe i na jakich przesłankach oparł się przy wydawaniu wyroków. Samo jednak pojawienie się takich wyroków daje nadzieję na upowszechnienie się prezentowanego w nich podejścia. Z ostatecznymi wnioskami należy jednak poczekać do ich uprawomocnienia lub – co bardziej prawdopodobne – wyroków NSA wydanych po zaskarżeniu omawianych wyroków WSA przez Dyrektora KIS.
[1] tak w interpretacji z dnia 14 czerwca 2022 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.128.2022.2.AR
[2] por. m.in. interpretacja z dnia 21 sierpnia 2023 r., sygn. 0111-KDWB.4010.28.2023.2.KKM
