Od 2020 r. podatnicy VAT przesyłają za pomocą środków komunikacji elektronicznej plik JPK_V7, który jest dokumentem elektronicznym obejmującym deklarację oraz ewidencję VAT
Wraz ze zmianą w 2020 r. przepisów pojawił się problem w przesyłaniu nowego pliku JPK_V7. W myśl art. 61a kodeksu karnego skarbowego (dalej: KKS), podatnik, który przesyła nierzetelne lub wadliwe księgi podlega odpowiedzialności karnoskarbowej. Przy czym za księgę uważa się również ewidencję (art. 53 § 21 pkt 3 KKS).
Tym samym, w obowiązującym stanie prawnym, przesłanie przez podatnika pliku JPK_V7, który zawiera nieprawidłowości w części ewidencyjnej, wiąże się z ryzykiem odpowiedzialności karnoskarbowej. Warto podkreślić, że podobne konsekwencje nie miały miejsca w sytuacji, gdy nieprawidłowości występowały jedynie w części deklaracyjnej (tj. odpowiedniku wcześniejszej deklaracji VAT-7 / VAT-7K), bowiem w tym przypadku dokonanie korekty oraz uiszczenie ewentualnej zaległości (jeżeli wystąpiła) zwalniało podatnika z odpowiedzialności.
W praktyce podatnicy VAT, którzy chcieli uniknąć odpowiedzialności za składanie nierzetelnych lub też wadliwych ksiąg, dokonując korekty ewidencji w pliku JPK_VAT dodatkowo składali tzw. czynny żal – pismo, w którym przyznawali się do popełnienia czynu zabronionego, przedstawiając wszystkie okoliczności związane z nierzetelnym lub nieprawidłowym wypełnieniem JPK_V7.
Podatnicy i doradcy podatkowi wielokrotnie zwracali uwagę na to, że taki stan rzeczy jest nieracjonalny i niespójny z przepisami określającymi obowiązek składania JPK_V7. Zgodnie bowiem z art. 109 ust. 3h ustawy o VAT, podatnik winien przesyłać ewidencję wraz z deklaracją jako jeden plik. Natomiast przepisy KKS penalizują czynności związane z nierzetelnym prowadzeniem części ewidencyjnej, zwalniając przy tym z odpowiedzialności karnoskarbowej za błędy w części deklaracyjnej (poprawione korektą). Tymczasem, skoro plik JPK_V7 ma stanowi jedną całość, to również konsekwencje ponoszone za błędy w jego wypełnieniu nie powinny się różnić w zależności od miejsca, w którym popełniono błąd. W tej sprawie interweniował także Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców (https://rzecznikmsp.gov.pl/12-05-21-korekta-jpk-v7/).
Na szczęście, od 2022 r. podatnicy dokonujący korekty pliku JPK_V7 nie będą już musieli sporządzać czynnego żalu w celu uniknięcia odpowiedzialności karnoskarbowej za wykryte (i poprawione przez siebie) nieprawidłowości w JPK. Zniesienie obowiązku składania czynnego żalu wynika z zmiany w KKS wprowadzonej przez art. 11 ust. 1 Polskiego Ładu: „(…) Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca czynu zabronionego dotyczącego złożenia deklaracji lub przesłania księgi, jeżeli po jego popełnieniu została złożona organowi podatkowemu prawnie skuteczna korekta deklaracji lub księgi dotycząca obowiązku, którego nieprawidłowe wykonanie stanowi ten czyn zabroniony (…)”.
Wprowadzona zmiana przyczyni się do ujednolicenia obowiązujących przepisów w odniesieniu do obowiązków JPK oraz zakończy (nareszcie) dotychczasową praktykę ciągłego składania czynnych żali.
