Nowelizacja MDR – realne uproszczenia czy pozorne zmiany?

28 marca br. Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej oraz innych ustaw¹, zawierający sporo zmian dotyczących raportowania schematów podatkowych. Według MF, głównym celem tych modyfikacji jest zbliżenie krajowych przepisów do rozwiązań unijnych oraz maksymalne odciążenie podmiotów zobowiązanych do raportowania. Nie wydaje się jednak, aby deklarowany przez resort kierunek faktycznie znalazł pełne odzwierciedlenie w treści proponowanych regulacji.

Jak wynika z uzasadnienia do projektu, celem zmian jest dostosowanie krajowych regulacji do standardów Dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r. zmieniającej Dyrektywę 2011/16/EU w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych, zwaną Dyrektywą DAC6, w sposób możliwie wiernie odzwierciedlający jej przepisy. Pomimo tych założeń, projekt nie przewiduje rezygnacji z tzw. innych szczególnych cech rozpoznawczych, charakterystycznych wyłącznie dla polskiego systemu i od lat sprawiających podatnikom trudności interpretacyjne. Choć pierwotnie planowano ich całkowite usunięcie, ostatecznie przyjęto kompromisowe podejście polegające na :

• dodaniu w definicji „innych szczególnych cech rozpoznawczych” informacji o konieczności spełnienia kryterium głównej korzyści – co powinno wykluczyć w praktyce obowiązek raportowania uzgodnień, które nie mają na celu uzyskania przede wszystkim oszczędności podatkowych (unikanie opodatkowania), oraz
• wyłączeniu z obowiązku raportowania tych uzgodnień krajowych, których dane zostały już przekazane w ramach informacji o cenach transferowych (TPR) lub informacji dotyczącej wypłat do nierezydentów podlegających podatkowi u źródła (IFT) – czego praktyczną konsekwencją będzie zatem dla większości podatników konieczność spójnego traktowania dla celów raportowania MDR i IFT określonych wypłat jako podlegających (lub nie) podatkowi u źródła (dotychczas nie zawsze takie spójne podejście było stosowane). 

Niemniej, z uwagi na liczne wyzwania interpretacyjne w praktycznym stosowaniu przepisów dotyczących innych szczególnych cech rozpoznawczych, lepszym wyjściem byłoby ich usunięcie z porządku prawnego.

W projekcie nowelizacji zapowiedziano również wprowadzenie tzw. białej listy krajowych uzgodnień, które nie będą podlegać obowiązkowi raportowania. Konkretne typy uzgodnień objęte tym wyłączeniem ma wskazywać minister właściwy do spraw finansów publicznych w drodze rozporządzenia. Istotne będą jednak w tym przypadku przyjęte założenia w zakresie kwalifikacji uzgodnień do białej listy – a te poznamy dopiero po opublikowaniu aktu. Po nowelizacji będzie możliwe także zwolnienie określonych grup podmiotów z obowiązku raportowania schematów krajowych na podstawie rozporządzenia wydanego przez właściwego ministra. 

Nowelizacja przewiduje również zmiany w zakresie obowiązków nałożonych na tzw. korzystającego. Będzie miał on obowiązek zgłoszenia schematu podatkowego tylko wtedy, gdy promotor nie występuje lub korzystający otrzymał informację, że promotor nie może zgłosić uzgodnienia, z uwagi na obowiązek zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej. Projektowane zmiany dotyczą także składania informacji korzystającego o stosowaniu schematu podatkowego – MDR-3. Projekt zakłada wprowadzenie jednego, wspólnego terminu na przekazanie informacji o stosowaniu schematu podatkowego. Zgodnie z propozycją, korzystający będą zobowiązani złożyć informację MDR-3 do Szefa KAS do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego lub kalendarzowego – w zależności od ich statusu podatkowego. Nowy termin, choć porządkuje zasady raportowania, może być problematyczny w praktyce, gdyż przypada na najbardziej intensywny okres w roku sprawozdawczym, tj. termin składania rocznych deklaracji CIT. Wśród proponowanych zmian w zakresie składania informacji korzystającego pojawia się również nowość w postaci możliwości podpisania informacji MDR-3 przez pełnomocnika.

Projekt nowelizacji przewiduje również rewizję kluczowych definicji zawartych w regulacjach MDR, co w praktyce prowadzi do przeformułowania obowiązującej siatki pojęciowej. Zakres zmian obejmuje m.in.:

• wprowadzenie nowych definicji: „cecha rozpoznawcza”, „uczestnik uzgodnienia”, „czynności wspomagające”;
• zmiany definicji: „kryterium głównej korzyści”, „schemat podatkowy”, „uzgodnienie”, „korzystający”, „udostępnienie”, „wdrożenie”; „trudne do wyceny wartości niematerialne”
• doprecyzowanie definicji „ogólnej cechy rozpoznawczej” i „innej szczególnej cechy rozpoznawczej” oraz przesłanek wystąpienia niektórych cech rozpoznawczych z tego katalogu;
• zniesienie rozróżnienia między promotorem a wspomagającym i wprowadzenie jednej definicji „promotora”.

Poza omówionymi wyżej kwestiami, projekt zakłada również zmiany w innych obszarach. Do najistotniejszych z nich należą:

• wyłączenie przepisów dotyczących MDR z przedmiotu wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej;
• likwidacja obowiązku posiadania procedury wewnętrznej;
• obniżenie kar z 720 stawek dziennych na 240 stawek dziennych;
• wprowadzenie kar za niezłożenie w ustawowym terminie informacji rocznej MDR-3 i informacji kwartalnej MDR-4;
• zniesienie obowiązku składania zawiadomienia MDR-2;
• rozszerzenie przesłanek odmowy nadania uzgodnieniu numeru schematu podatkowego (NSP) – odtąd nadanie NSP będzie potwierdzeniem uznania uzgodnienia za schemat podatkowy;
• wprowadzenie możliwości uzupełnienia złożonej informacji o schemacie podatkowym. 

Nowelizacja Ordynacji podatkowej ma wejść w życie 1 stycznia 2026 r.

Choć omawiany projekt dotyka wiele obszarów związanych z raportowaniem MDR, w praktyce zmiany te mają charakter w dużej mierze głównie formalny i – wbrew zapowiedziom – nie stanowią rewolucji w tym obszarze. Szczególne rozczarowanie budzi ograniczony zakres zmian w zakresie obowiązku raportowania krajowych uzgodnień – poprzez utrzymanie w mocy cech rozpoznawczych specyficznych wyłącznie dla polskiego porządku prawnego. Dodatkowo, planowane zmiany w definicjach w ramach nowelizacji MDR (w szczególności dodatkowe definicje doprecyzowujące) mogą raczej oddalić nas niż przybliżyć do założeń Dyrektywy DAC6, gdzie większość pojęć nie została w ogóle zdefiniowana, aby nie ograniczyć sztucznie zakresu raportowanych uzgodnień.  

W konsekwencji, być może – zamiast zmieniać / doprecyzowywać obecne (dalekie od doskonałości) przepisy w obszarze MDR – najlepszym wyjściem byłoby przełożenie Dyrektywy DAC6 na język polski i implementacja tych przepisów w duchu samej Dyrektywy, której celem jest przede wszystkim ograniczenie agresywnej optymalizacji podatkowej w obszarze podatków pośrednich i przeciwdziałanie transferom dochodu pomiędzy państwami członkowskimi. Zbieranie informacji o krajowych uzgodnieniach nie ma wiele wspólnego z tym celem, a jednocześnie raportowanie tych uzgodnień jest największym obciążeniem dla polskich podatników. Niezależnie od oceny ustawy nowelizującej, warto jednak już teraz przyglądać się nadchodzącym zmianom, gdyż po wejściu projektu w życie podatnicy będą musieli zrewidować dotychczasowe podejścia i procedury dotyczące raportowania schematów podatkowych i dostosować się do nowych rozwiązań w praktyce.

-----------------------------------------------------------------

¹ Link do projektu: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12396201/

‍