Nowy, istotny wyrok TSUE w sprawie stałego miejsca prowadzenia działalności w VAT

Sprawa dotyczyła niemieckiej spółki Berlin Chemie, sprzedającej swoje produkty farmaceutyczne w Rumunii, gdzie była zarejestrowana dla celów VAT. W tym samym kraju, Berlin Chemie posiadała spółkę powiązaną, która na podstawie umowy zobowiązała się świadczyć na rzecz spółki niemieckiej usługi marketingowe, regulacyjne, reklamowe i reprezentacji. Faktury dokumentujące wykonanie usług były wystawiane bez rumuńskiego VAT, zgodnie z zasadą reverse charge (sprzedawca przyjmował, że miejscem świadczenia usług jest kraj siedziby usługobiorcy, czyli Niemcy).

Tę praktykę zakwestionowały organy podatkowe w Rumunii. Ich zdaniem, spółka niemiecka posiadała w Rumunii stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, ponieważ poprzez kontrolowaną spółkę zależną dysponowała w Rumunii wystarczającymi zasobami ludzkimi i technicznymi. W związku z tym, usługi nabywane przez Berlin Chemie powinny podlegać opodatkowaniu w Rumunii. Sprawa ostatecznie znalazła swój finał przed unijnym trybunałem.

TSUE, przywołując wyrok w polskiej sprawie Dong Yang Electronics (C-547/18), przypomniał, że nie można wywieść istnienia na terytorium państwa członkowskiego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej spółki mającej siedzibę w innym państwie członkowskim, wyłącznie opierając się na fakcie, że spółka ta posiada w tym państwie członkowskim spółkę zależną. Ponadto TSUE wskazał, że o ile dla powstania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej spółki nie jest konieczne posiadanie własnych zasobów ludzkich lub technicznych, o tyle konieczne jest, aby podatnik był uprawniony do dysponowania tym zapleczem personalnym i technicznym w taki sam sposób, jak gdyby były one jego własnymi zasobami. Dodatkowo, TSUE uznał, że to samo zaplecze nie może być wykorzystywane jednocześnie do świadczenia i odbioru tych samych usług.  Skoro bowiem opodatkowaniu VAT lokalnym podlegają usługi świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności, to nie mogą to być usługi świadczone przez to stałe miejsce prowadzenia działalności (ten sam zespół osób i aktywów). Innymi słowy, aby można było mówić o istnieniu stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla celów VAT, to samo zaplecze nie może świadczyć usług dla samego siebie.

Powyższy wyrok TSUE to kolejny ważny głos w toczącej się od lat dyskusji na temat stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, kontynuujący zapoczątkowaną od niedawna korzystną dla podatników linię orzeczniczą w tym przedmiocie. Niewątpliwie ważnym punktem wyroku jest stwierdzenie, że to samo zaplecze w postaci personelu i infrastruktury nie może być w ramach tej samej transakcji wykorzystywane jednocześnie do świadczenia i odbioru tych samych usług. Stanowisko TSUE może mieć istotny wpływ również na praktykę stosowania przepisów VAT przez polskie organy podatkowe i sądy.