Polskie podmioty coraz częściej uiszczają opłaty za udostępnione im oprogramowanie w systemie SaaS (software-as-a-service). Bardzo często jest to kluczowe w ich działalności oraz kosztowne oprogramowanie ERP.
Takie usługi z reguły polegają na tym, że użytkownik może korzystać z oprogramowania zainstalowanego u udostępniającego (w chmurze). Umowa typu SaaS nie jest opisana w polskim prawie autorskim, ale istnieje spór co do tego, czy użytkowanie oprogramowania w ramach SaaS wchodzi w zakres prawa autorskiego, czy też nie. Istnieją głosy, że brak powielenia oprogramowania na serwerze odbiorcy jest wystarczający do uznania, że nie mamy do czynienia z licencją. Są też stanowiska ostrożniejsze, gdzie wskazuje się, że już samo korzystanie z danego oprogramowania za pomocą „wtyczek” stanowi o tym, że mamy do czynienia z korzystaniem na określonym w prawie autorskim polu eksploatacji, a zatem z licencją.
Powyższe wątpliwości mają przełożenie na ujmowanie opłat za SaaS na gruncie CIT. Pierwszym obszarem, który może być problematyczny, jest podatek u źródła (WHT). W świetle art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy CIT podatkowi temu podlegają przychody z tytułu praw autorskich lub praw pokrewnych. Powstaje zatem pytanie, czy opłaty za SaaS mieszczą się w tej kategorii. Warto przy tym wspomnieć, że niezależnie od rozstrzygnięcia tego dylematu mogą one nie podlegać WHT, jeśli nabywca korzysta z oprogramowania jako tzw. użytkownik końcowy (tzw. end-user; por. wątpliwości powstałe w tym obszarze omówione na naszym blogu: https://www.taxpoint.pl/pl/blog-tpov/blog/839-licencje-end-user-na-gruncie-podatku-u-zrodla-zmiana-podejscia-organow-podatkowych).
Na szczęście w ostatnich latach ukazały się pozytywne dla wnioskodawców interpretacje DKIS (por. 0111-KDIB1-2.4010.74.2022.2.MZA czy 0111-KDIB2-1.4010.91.2022.1.BJ) odnoszące się do opłat za używanie oprogramowania w systemie SaaS w kontekście WHT. Przyznano w nich rację wnioskodawcom, iż takie opłaty nie są objęte regulacją z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy CIT, gdyż nie mieszczą się w zakresie praw autorskich wymienionych ustawie Prawo autorskie.
Kolejnymi obszarami, gdzie kwalifikacja umów typu SaaS może być istotna, są regulacje o dochodach przerzuconych i podatku minimalnym. Oba przepisy regulujące te materie (dochody przerzucone: art. 24aa ust. 3 pkt 2, podatek minimalny: art. 24ca ust. 3 pkt 4 litera b) zawierają odniesienie do wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7 ustawy CIT. W tym ostatnim przepisie wskazano natomiast:
Wydaje się, że tak sformułowane przepisy są szersze aniżeli te odnoszące się do WHT. Wskazano w nich bowiem, iż chodzi o „wszelkie opłaty i należności za korzystanie”. Nie znajdzie tu również zastosowanie koncepcja end-user. O ile w zakresie dochodów przerzuconych szereg warunków musi być spełnionych łącznie aby doszło do opodatkowania (i z informacji udostępnionych przez MF wynika, że niewiele firm ostatecznie podlega temu podatkowi), o tyle w zakresie podatku minimalnego ustalenie, że mamy do czynienia z takim korzystaniem, będzie już miało przełożenie na to, czy wartość kosztów ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych będzie (w odpowiedniej części) uwzględniana w podstawie opodatkowania podatkiem minimalnym.
Tymczasem brak jest wyjaśnień odnoszących się do tego zagadnienia. Warto jednak pamiętać, iż podobny przepis funkcjonował w latach 2018 - 2021 w ramach uchylonego już art. 15e, gdzie w ust. 1 pkt 2 zawarto analogiczne odniesienie do „wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7”. Na gruncie tamtej regulacji DKIS zasadniczo wydawał interpretacje, iż opłaty SaaS objęte były limitowaniem z art. 15e (por.: 0114-KDIP2-2.4010.18.2019.2.AS, 0111-KDIB2-1.4010.395.2019.2.AP, 0114-KDIP2-2.4010.14.2020.2.RK, 0111-KDIB2-1.4010.444.2020.2.BJ, 0114-KDIP2-2.4010.155.2021.1.RK czy 0111-KDIB1-1.4010.289.2021.1.EJ). Interpretacje przeciwne, korzystne dla wnioskodawców, były wyjątkami (tak np. w: 0111-KDIB2-1.4010.551.2018.2.MJ).
Biorąc pod uwagę, że korzystne dla podatników rozstrzygnięcia DKIS w zakresie WHT są późniejsze niż ww. interpretacje odnoszące się do art. 15e, można mieć nadzieję, że taka właśnie linia interpretacyjna się ugruntuje. Zachęcamy do kontaktu, gdyby chcieli Państwo przeanalizować konkretne umowy pod kątem ww. regulacji CIT.
