Zakończyły się konsultacje publiczne nad projektem ustawy o fundacji rodzinnej (UD172). Celem ustawy ma być ułatwienie wielopokoleniowej sukcesji firm poprzez stworzenie nowej instytucji prawa, która w założeniu ma chronić firmy rodzinne przez podziałem. Projekt zakłada wejście życie ustawy z dniem 1 stycznia 2022 r.
W projektowanej ustawie przewidziano możliwość tworzenia fundacji rodzinnych, które będą miały zdolność prawną i będą swoistym wehikułem inwestycyjnym służącym do skupiania aktywów należących do rodziny, w szczególności udziałów i akcji rodzinnych spółek. Fundatorem będzie mogła być wyłącznie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Fundacja rodzinna będzie mogła zostać utworzona na podstawie oświadczenia fundatora w akcie założycielskim lub testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego. Fundację będzie mogło utworzyć również kilku fundatorów (ale wówczas tylko w akcie założycielskim). Utworzenie fundacji będzie wymagało wpisu do rejestru fundacji rodzinnych, który ma być prowadzony przez sądy rejestrowe. Z chwilą wpisu do rejestru fundacja nabędzie osobowość prawną i będzie odpowiadać solidarnie z fundatorem za jego zobowiązania (również podatkowe) powstałe przed jej utworzeniem. Odpowiedzialność ta ma być ograniczona do wartości mienia wniesionego przez fundatora. Fundacja ma też odpowiadać za obowiązki alimentacyjne fundatora powstałe po jej zarejestrowaniu, a także za zachowek należny spadkobiercom ustawowym.
Projektowany sposób powstania i funkcjonowania fundacji rodzinnej posiada cechy wspólne z obecnie istniejącymi fundacjami oraz spółkami prawa handlowego i jest swoistą hybrydą tych instytucji. Fundacja powstaje na podstawie oświadczenia fundatora i wpisu do rejestru, posiada swoje organy: zarząd, radę protektorów (obligatoryjnie przy 25 beneficjentach) i zgromadzenie beneficjentów. Beneficjentami mogą być osoby fizyczne oraz organizacje pożytku publicznego wskazane przez fundatora w statucie.
Co ciekawe w projekcie przewidziano, że fundacja rodzinna nie może prowadzić działalności gospodarczej, jest jednak podatnikiem CIT, który nie korzysta ani z możliwości opodatkowania niższą 9% stawką, jak to ma miejsce w przypadku spółek, ani też ze zwolnienia dochodów przeznaczanych na cele statutowe, jak to ma miejsce w przypadku zwykłych fundacji. Zatem wszelkie otrzymane przez fundację środki, w tym darowizny czy zapisy, będą opodatkowane stawką 19%. Wyjątek stanowi jedynie mienie wniesione przez fundatora (minimalna wartość to 100.000 zł). Dywidendy otrzymywane przez fundację rodzinną nie podlegają zwolnieniu, jak to mam miejsce w przypadku spółek z odpowiednim udziałem, zaś świadczenia wypłacane beneficjentom, poza wąsko określonym zwolnieniem, będą opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn w stawce 19% ‒ ustalonej specjalnie w tym celu.
Wydaje się zatem, że popularność fundacji rodzinnej będzie zależeć w znacznej mierze od tego czy rozwiązania dotyczące opodatkowania zarówno środków otrzymywanych jak i wypłacanych przez fundację rodzinną zostaną w trakcie dalszych prac nad ustawą zweryfikowane.
