19 sierpnia b.r. do RCL skierowano rozporządzenie Ministra Finansów z 16 sierpnia 2024 r. w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi rachunkowe podlegające przekazaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z prośbą o pilne ogłoszenie w Dzienniku Ustaw. Oznacza to, że proces tworzenia nowych przepisów zakończył się i prace związane z przygotowaniem się do nowych wymogów można już prowadzić bez wątpliwości co do ich zakresu.
O samych wymogach i konieczności dostosowania systemów informatycznych pisaliśmy już na naszym blogu (https://www.taxpoint.pl/pl/blog-tpov/blog/783-jpk-kr-pd-i-jpk-st). Teraz skupiamy się na odroczeniach niektórych wymogów – kwestii, co do której w prasie pojawiały się rozbieżne komentarze. Kategorie odroczeń przewidzianych w Rozporządzeniu podzieliliśmy na cztery grupy. Wszystkie odnoszą się do uzupełniania ksiąg za rok podatkowy / obrachunkowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2024 r. a przed dniem 1 stycznia 2026 r. (dalej: pierwszy rok).
Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia ksiąg można nie uzupełniać o (i) numer identyfikacji podatkowej kontrahenta podatnika oraz (ii) numer identyfikujący fakturę w KSeF. Odroczenie to nie powinno stanowić problemów interpretacyjnych i w dużej mierze związane jest z odłożeniem na przyszłość wejścia w życie systemu KSeF.
W świetle tego samego przepisu ksiąg za pierwszy rok nie trzeba uzupełniać o dane wskazane w § 2 ust. 4 rozporządzenia, a więc o dane potwierdzające nabycie, wytworzenie lub wykreślenie danego środka trwałego (ŚT) lub danej wartości niematerialnej i prawnej (WNiP) z ewidencji, obejmujące pięć elementów:
Naszym zdaniem z powyższego wynika dobrowolność w zakresie umieszczenia ww. danych w pierwszym roku raportowania a nie wyłączenie całości modułu ST z tego obowiązku. Rejestr(y) ŚT oraz WNiP stanowią element ksiąg i będą objęte obowiązkiem przekazania w formie elektronicznej.
Należy też pamiętać, że w świetle § 4 rozporządzenia powyższych danych nie trzeba podawać w odniesieniu do ŚT oraz WNiP wprowadzonych o ewidencji przed 1 stycznia 2025 r. Nie dotyczy to jednak danych bieżących odnoszących się do zbycia takich składników (numer faktury) lub wykreślenia ich z ewidencji (data).
Również mocą analizowanego przepisu przejściowego w pierwszym roku można nie uzupełniać ksiąg o dane wskazane w § 2 ust. 5. Są to dane odnoszące się do wysokości różnicy pomiędzy wynikiem finansowym ustalonym na podstawie przepisów o rachunkowości a podstawą opodatkowania ustaloną na podstawie przepisów o CIT obejmujące trwałe i przejściowe różnice odnoszące się tak do przychodów jak i kosztów.
Powyższe oznacza, że za pierwszy rok nie będzie konieczne przesłanie syntetycznego uzgodnienia wyniku księgowego do podatkowego. Jednocześnie obowiązkowe będzie zastosowanie znaczników podatkowych. Naszym zdaniem oznacza to, że wszelkie pozycje składające się na takie uzgodnienie powinny wynikać z ksiąg i zostać oznaczone znacznikiem podatkowym już za pierwszy rok. Taka konkluzja jest spójna ze stanowiskiem projektodawcy wyrażonym w uzasadnieniu do projektu: „… zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o CIT, podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych (…). Jak wskazuje przywołana regulacja przepisy podatkowe nakładają na podatników CIT, prowadzących księgi rachunkowe, ustawowy obowiązek uwzględnienia w prowadzonych księgach również zapisów dla celów podatkowych.”
Zgodnie z § 5 ust. 2 rozporządzenia podatnicy sporządzający sprawozdania finansowe zgodnie z MSR lub MSSF nie muszą uzupełniać ksiąg o dodatkowe dane wymienione w § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia obejmujące znaczniki identyfikujące konta ksiąg.
Podsumowując powyższy katalog odroczeń zakładających dobrowolne podawanie wybranych danych za pierwszy rok należy stwierdzić, że zakres danych, których nie trzeba będzie w tym okresie podawać jest bardzo ograniczony. W szczególności nie jest uprawniona konkluzja, że za pierwszy rok nie będzie wymagane podawanie danych odnoszących się do składników majątku (moduł ST) czy do rozliczenia CIT. W tym pierwszym przypadku konieczne będzie przesłanie modułu JPK_ST, a odroczono uzupełnienie danych z ksiąg jedynie o pięć wskazanych wyżej elementów. W tym drugim przypadku odroczeniu podlega jedynie syntetyczne zaprezentowanie uzgodnienia wyniku księgowego do podatkowego (zawierające wymienione w § 2 ust. 5 rozporządzenia elementy takiego uzgodnienia). Wszystkie pozycje składające się na takie uzgodnienie powinny być oznaczone znacznikami podatkowymi i znajdować się w księgach już za pierwszy rok.
Biorąc pod uwagę skalę przygotowań do wdrożenia raportowania wydaje się, że najbardziej efektywne będzie całościowe podejście do nowych wymogów. W przeciwnym wypadku pewne dane trzeba będzie analizować i przygotowywać podwójnie, co wpłynie na efektywność procesu.
