Sankcje za brak, opóźnienie lub błędy w przesłaniu JPK_CIT – analiza odpowiedzialności

Celem artykułu jest pochylenie się nad kwestią odpowiedzialności związanej z niezłożeniem, złożeniem po terminie, w wersji niekompletnej bądź nieprawidłowej pliku JPK_CIT. Warto uporządkować kwestie sankcji i przyjrzeć się nie tylko temu, co wynika wprost z przepisów, ale także informacjom krążącym w obiegu publicznym.‍

Kodeks karny skarbowy – główne źródło sankcji

W przypadku JPK_CIT główne sankcje wynikają z przepisów Kodeksu karnego skarbowego (KKS). Kluczowy jest tu art. 61a KKS, zgodnie z którym odpowiedzialności karnej podlega ten, kto wbrew obowiązkowi nie przesyła organowi podatkowemu księgi podatkowej, przesyła ją po terminie, nierzetelną lub wadliwą. 

Księga jest nierzetelna, gdy nie odzwierciedla stanu rzeczywistego. Przykładami takich sytuacji mogą być:

• wykazanie w JPK_CIT przychodów w zaniżonej wysokości w stosunku do rzeczywiście osiągniętych,
• prezentowanie w JPK_CIT zdarzeń, które faktycznie nie miały miejsca (np. fikcyjne koszty).

Księga jest wadliwa, gdy zawiera błędy naruszające przepisy, nawet jeśli dane są prawdziwe. Przykładami takich sytuacji mogą być:

• brak przypisania znaczników podatkowych (zwracamy uwagę, że odroczone jest przesyłanie węzła PD ale nie stosowanie znaczników),
• błędne przypisane znacznika podatkowego (np. potraktowanie różnicy między ujęciem rachunkowym a podatkowym jako przejściowej zamiast trwałej).

Jednocześnie, w związku z tym, że wadliwość w ww. przepisie odnosi się do ksiąg a nie do samego pliku JPK, to należałoby uznać, że karane nie powinny być takie zdarzenia jak: 

• przygotowanie pliku JPK_CIT w nieaktualnej lub błędnej strukturze logicznej,
• zawarcie błędów technicznych uniemożliwiających walidację pliku.

Taka interpretacja jest zgodna z zakazem dokonywania rozszerzającej wykładni na gruncie przepisów prawa karnego.

Analizowany czyn zasadniczo może być zakwalifikowany jako przestępstwo skarbowe i skutkować karą grzywny do 240 stawek dziennych. Tak będzie w przypadku nieprzesłania JPK_CIT lub przesłania księgi nierzetelnej. W przypadku uchybień o mniejszym znaczeniu – gdy zakres naruszenia jest ograniczony lub nie powoduje istotnych skutków – czyn ten zostanie potraktowany jako wykroczenie skarbowe, zagrożone niższą grzywną. Tak będzie w szczególności w przypadku przesłania JPK_CIT po terminie lub przesłania pliku obejmującego księgi prowadzone wadliwie.  

Zgodnie z KKS karalność przestępstwa skarbowego ustaje jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat a karalność wykroczenia skarbowego - jeśli upłynął rok.

Należy przy tym pamiętać, że odpowiedzialność na gruncie KKS ponoszą osoby fizyczne odpowiedzialne w spółce za sprawy podatkowe, w szczególności członkowie zarządu, główni księgowi, dyrektorzy finansowi lub inne osoby, którym powierzono te obowiązki.

Czynny żal

Podobnie jak w przypadku innych czynów opisanych w KKS w przypadku złożenia zawiadomienia o tzw. czynnym żalu dojdzie do wyłączenia karalności. W świetle art. 16 KKS będzie to miało miejsce w przypadku gdy podatnik zawiadomi o danym czynie organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. W przypadku czynu związanego z przesyłaniem JPK_CIT zasadniczo nie powinna wystąpić konieczność wpłaty zaległości, która mogłaby warunkować skuteczność czynnego żalu.

Należy pamiętać, że zawiadomienie o czynnym żalu nie będzie skuteczne w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Może to oznaczać, że w odniesieniu do nieterminowego wysyłania JPK_CIT możliwość zastosowania art. 16 KKS będzie znacznie ograniczona.

Kara porządkowa – kolejna z sankcji

Nie można również wykluczyć nałożenia kary porządkowej na podstawie art. 262 § 1 pkt 2a Ordynacji podatkowej. Taka kara może być nałożona w przypadku bezzasadnego przedstawienia ksiąg podatkowych na wezwanie organu podatkowego. Co istotne, takie wezwanie nie musi mieć miejsca wyłącznie w ramach postępowania podatkowego lub kontroli. Kara porządkowa nakładana jest na osobę fizyczną działającą w imieniu spółki (ustawowego reprezentanta spółki, członka organu uprawnionego do jej reprezentowania, lub osobę upoważnioną do prowadzenia jej spraw) i aktualnie może wynieść do 3 700 zł.

Jako że pliki JPK_CIT należy wysyłać bez wezwania w terminie składania zeznania rocznego, to zastosowanie ww. przepisu mogłoby się odnosić do sytuacji, w której nie udziela się informacji odnoszących się do złożonego pliku. Natomiast  w przypadku upływu terminu na złożenie pliku należałoby się raczej spodziewać wszczęcia kontroli i zagrożenia karą z KKS niż wezwania zagrożonego karą porządkową.

Kara administracyjna 500 zł za błąd – czy dotyczy JPK_CIT?

Na końcu warto odnieść się do spotykanej w publikacjach internetowych tezy, że za błędy w pliku JPK_CIT grozi kara administracyjna w wysokości 500 zł za każdy błąd. Taką sankcję przewidziano w art. 109 ust. 3h ustawy o VAT w odniesieniu do błędów w pliku JPK_VAT.

W przypadku JPK_CIT brak jest regulacji przewidującej analogiczną karę. Nie ma jej ani w ustawie o CIT, ani w Ordynacji podatkowej. Co istotne, ustawa o VAT nie zawiera odesłania, które pozwalałoby stosować ten przepis do JPK_CIT w drodze analogii. Uważamy więc, że sankcja administracyjna w wysokości 500 zł za każdy błąd nie znajduje zastosowania do JPK_CIT.

Podsumowanie

Brak złożenia JPK_CIT, jego złożenie po terminie, przekazanie pliku obejmującego księgi prowadzone wadliwie lub nierzetelnie mogą skutkować odpowiedzialnością karną skarbową na podstawie KKS. Dodatkowo nie można wykluczyć nałożenie kary porządkowej na podstawie Ordynacji podatkowej. Warto przy tym pamiętać o możliwości i warunkach złożenia czynnego żalu.

W Taxpoint zapewniamy kompleksowe wsparcie w zakresie raportowania JPK_CIT. Zapraszamy do kontaktu, aby omówić Państwa potrzeby i wdrożyć bezpieczne rozwiązania zgodne z obowiązującymi przepisami.