Dzięki wprowadzonej od 1 stycznia 2022 r. uldze na robotyzację podatnicy mogą łącznie rozliczyć dla celów podatku dochodowego 150% poniesionych kosztów na zakup robotów przemysłowych oraz maszyn i urządzeń peryferyjnych. Przy wdrożeniu ulgi może pojawić się jednak kilka istotnych wątpliwości praktycznych.
Robot a klasyfikacja środków trwałych (KŚT)
Z ulgi na robotyzację mogą skorzystać podatnicy działający w branży produkcyjnej, ponoszący co najmniej jeden z wydatków wymienionych w liście kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację. Katalog kosztów kwalifikowanych (kosztów poniesionych na robotyzację) zawarty w treści ustawy jest co do zasady katalogiem zamkniętym. To znaczy, że jedynie wymienione w nim wydatki na robotyzację będą mogły zostać rozliczone w ramach ulgi (są to m.in. roboty przemysłowe i urządzenia peryferyjne).
Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT) zawiera grupę 489, obejmującą roboty przemysłowe. Powstało zatem pytanie, czy dla celów możliwości objęcia danego środka trwałego ulgą na robotyzację wystarczy ustalenie, czy spełnia on definicję robota przemysłowego lub maszyny/urządzenia peryferyjnego do robota z nim związanego (odpowiednie definicje zostały przedstawione w art. 38eb ust. 3 i 4 ustawy o CIT), czy dany środek trwały powinien być także przypisany do odpowiedniego grupowania KŚT.
Tworząca się obecnie praktyka interpretacyjna prezentuje dość liberalne podejście do tematu - DKIS w interpretacjach indywidualnych uznawał prawo podatników do zastosowania ulgi także pomimo zakwalifikowania środka trwałego do innej grupy aniżeli 489 – roboty, jak przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 5 stycznia 2023 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.234.2022.1.KW oraz w interpretacji indywidualnej z dnia 10 listopada 2022 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.10.2022.3.KS (KŚT 484). Jeśli taka linia zostanie utrzymana, ulgą będą mogły zostać objęte wydatki na urządzenia zaklasyfikowane do różnych grup KŚT, o ile będą oczywiście spełniać wymogi ustawowe.
Objęcie ulgą na robotyzację w 2022 r. nakładów poniesionych w 2022 r. na robota, który zostanie przyjęty do używania w późniejszych latach
Zgodnie z art. 38eb ust. 5 ustawy o CIT, ulga na robotyzację ma zastosowanie do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację od początku roku podatkowego, który rozpoczął się w 2022 r. do końca roku podatkowego, który rozpoczął się w 2026 r.
Z treści przytoczonych wyżej przepisów wynika, że rozliczeniu w ramach ulgi na robotyzację podlegają wydatki spełniające następujące warunki:
W przypadku wydatków na zakup środków trwałych kosztami uzyskania przychodów nie są jednak bezpośrednio koszty nabycia poszczególnych składników majątkowych, lecz odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodnie z przepisami ustawy o CIT od ich wartości początkowej (ustalonej także zgodnie z przepisami ustawy o CIT). Z tego względu za koszty kwalifikowane w rozumieniu przepisów o uldze na robotyzację należy co do zasady uznać dokonywane odpisy amortyzacyjne od środków trwałych spełniających określone w ustawie warunki, a nie wydatki na zakup takich środków trwałych. Tylko w przypadku tzw. niskocennych środków trwałych kosztami kwalifikowanymi dla celów przedmiotowej ulgi mogłyby być wydatki na ich nabycie. Takie stanowisko prezentuje DKIS, m.in. w interpretacjach indywidualnych z 3 lutego 2023 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.236.2022.2.KW, z 10 października 2022 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.465.2022.1.AR oraz z 31 sierpnia 2022 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4010.221.2022.2.AW i sygn. 0111-KDIB1-1.4010.212.2022.4.BK. Wprawdzie przez moment w obiegu występowała także interpretacja indywidualna z dnia 25 sierpnia 2022 r., sygn. 111-KDIB2-1.4010.305.2022.2.AR, w której DKIS przyznał rację podatnikowi, że odliczeniu w ramach ulgi podlegać będzie jednorazowo 50% wydatku poniesionego na nabycie środków trwałych objętych ulgą. Jednak już po kilku tygodniach interpretacja zniknęła z oficjalnej wyszukiwarki EUREKA.
W efekcie, jeżeli podatnik nie wprowadził danego środka trwałego do używania w 2022 r., a co za tym idzie, nie rozpoczął dokonywania odpisów amortyzacyjnych przed końcem 2022 r., to nie będzie uprawniony do skorzystania z ulgi na robotyzację w deklaracji za 2022 r. W tym zakresie będzie uprawniony w przyszłości do odliczenia maksymalnie 50% kwoty odpisów amortyzacyjnych (do końca 2026).
Możliwości zastosowania ulgi na robotyzację w 2022 r. w zakresie odpisów amortyzacyjnych dotyczących środków trwałych zakupionych przed 2022 r.
Jak wskazaliśmy powyżej, zgodnie z art. 38eb ust. 5, ulga ma zastosowanie do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację od początku roku podatkowego, który rozpoczął się w 2022 r. do końca roku podatkowego, który rozpoczął się w 2026 r.
Literalne brzmienie ww. przepisu wskazuje, że ograniczenie czasowe możliwości stosowania ulgi na robotyzację odnosi się wyłącznie do momentu poniesienia kwalifikowanych kosztów uzyskania przychodów, którymi to kosztami – jak twierdzą organy podatkowe - są odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej nabytych składników majątkowych wskazanych w art. 38eb ust. 2 ustawy o CIT. Natomiast fakt, kiedy objęte tym przepisem składniki majątkowe zostały nabyte, nie powinien mieć w tym przypadku znaczenia. Ani art. 38eb ustawy o CIT, ani żaden inny przepis prawa podatkowego nie przewidują wprost wyłączenia uprawnienia do zastosowania ulgi na robotyzację w przypadku, gdy fabrycznie nowe roboty przemysłowe zostały nabyte przed 1 stycznia 2022 r. (a wciąż są amortyzowane).
W świetle powyższego należy uznać, że podatnicy są uprawnieni do skorzystania z ulgi na robotyzację, o której mowa w art. 38eb ustawy o CIT w odniesieniu do robotów i peryferyjnych do nich maszyn i urządzeń nabytych przed 2022 r., ale amortyzowanych dla celów podatkowych w latach 2022-2026. Podatnicy nie będą natomiast uprawnieni do jakiegokolwiek odliczenia w ramach ulgi na robotyzację w zakresie odpisów amortyzacyjnych dokonywanych przed 2022 r., jak również po 2026 r.
Możliwość stosowania ulgi na robotyzację do odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od wartości początkowej robotów przemysłowych zakupionych przed dniem 1 stycznia 2022 r. została potwierdzona w następujących interpretacjach indywidualnych DKIS z 13 października 2022 r., sygn. 0114-KDIP3-2.4011.543.2022.2.MT i z 31 sierpnia 2022 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4010.212.2022.4.BK.
Przyspieszona amortyzacja?
Odliczeniu w ramach ulgi podlegają koszty wskazane w art. 38eb ust. 2-4 ustawy o CIT poprzez odpisy amortyzacyjne. W efekcie, odpisy dokonane przed 1 stycznia 2022 r. oraz po 31 grudnia 2026 r. nie będą mogły skorzystać z ulgi. Co więcej, warto zauważyć, że stawki amortyzacyjne przewidziane dla robotów przemysłowych (18%) oraz większości maszyn i urządzeń (najczęściej 10% lub 14%) nie pozwolą na pełne zamortyzowanie środków trwałych zakupionych w okresie obowiązywania ulgi (tj. do 2026 r.). Dodatkowo, w przypadku poniesienia takich wydatków chociażby w połowie lub pod koniec okresu obowiązywania ulgi, poziom odliczenia poniesionych wydatków będzie jeszcze niższy.
Przepisy podatkowe przewidują kilka rozwiązań, które pozwalają podatnikom na dokonywanie wyższych odpisów amortyzacyjnych. Wybór jednej z tych możliwości może pozwolić podatnikom w pewnym stopniu zwiększyć poziom odliczenia w ramach ulgi na robotyzację, poprzez zwiększenie kwoty kwalifikowanych odpisów amortyzacyjnych w szczególności w pierwszych latach po zakupie robota, maszyny lub urządzenia. Kwestia dopuszczalności zmian w zakresie metod oraz stawek amortyzacji powinna jednak podlegać odrębnej analizie.
