Ustawa deregulacyjna – podsumowanie planowanych zmian

Projekt przewiduje nowelizację przepisów wielu ustaw. Najważniejsze planowane zmiany dotyczą następujących obszarów:

• wprowadzenie weksli w formie elektronicznej;
• w Kodeksie postępowania administracyjnego:
  • dołączenie przez pełnomocnika do akt pełnomocnictwa nie będzie wymagane, jeżeli stwierdzenie przez organ umocowania jest możliwe na podstawie publicznego wykazu, ewidencji lub innego rejestru, do którego organ ten ma dostęp drogą elektroniczną;
  • wprowadzenie możliwości osobistego doręczenia pisma osobie fizycznej upoważnionej do reprezentowania adresata, w przypadku gdy podany przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej adres jej siedziby nie istnieje, został wykreślony z rejestru lub jest niezgodny z odpowiednim rejestrem i nie można ustalić miejsca prowadzenia działalności. W razie niemożności ustalenia adresu osoby fizycznej upoważnionej do reprezentowania adresata pismo będzie pozostawione w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia;
  • wprowadzenie zasady, że w stosunku do postępowań zawieszonych na żądanie strony z powodów wymienionych w art. 97 § 1 pkt 1-3a KPA, po upływie 3 lat od zawieszenia postępowania, jeśli te powody nadal trwają, postępowanie będzie umarzane, o ile nie będą sprzeciwiać się temu pozostałe strony oraz nie będzie zagrażało to interesowi społecznemu;
  • załączniki do decyzji wydanej w postaci papierowej będą mogły być doręczone na innym trwałym nośniku informacji za zgodą strony wyrażoną na piśmie albo ustnie do protokołu;
  • wprowadzenie możliwości orzeczenia przez organ w trybie autokontroli przy uchyleniu decyzji również co do istoty sprawy lub o umorzeniu postępowania, jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ, który wydał decyzję, uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie;
  • wydłużenie terminu na wydanie decyzji w trybie autokontroli – z 7 do 14 dni;
  • zmiany w zakresie definicji zaległej administracyjnej kary pieniężnej – będzie nią kara niezapłacona w terminie 14 dni od dnia doręczenia stronie decyzji w tej sprawie, jeżeli decyzja stała się ostateczna, chyba że przepisy szczególne wskazują inny termin jej zapłaty;
  • objęcie ulgą w spłacie kar administracyjnych także spłaty odsetek za zwłokę;
  • wprowadzenie możliwości wszczęcia postępowania o udzielenie ulgi w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej z urzędu;
• wprowadzenie formy dokumentowej zamiast formy pisemnej ad solemnitatem dla umowy leasingu oraz upomnienia/wyznaczenia dodatkowego terminu przez finansującego korzystającemu;
• w Kodeksie postępowania cywilnego - wprowadzenie katalogu spraw, w których strony będą kierowane do mediacji lub będą musiały wziąć udział w spotkaniu informacyjnym poświęconym pozasądowym metodom rozwiązywania sporów. Katalog obejmie co do zasady sprawy gospodarcze, sprawy inne niż gospodarcze, w których stroną jest przedsiębiorca oraz sprawy z zakresu prawa pracy;
• w ustawie o rzemiośle:
  • objęcie definicją rzemieślnika również spółek kapitałowych (innych niż jednoosobowe spółki kapitałowe powstałe w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującego we własnym imieniu działalność gospodarczą z wykorzystaniem zawodowych kwalifikacji i pracy własnej) oraz spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych, w których nie wszyscy wspólnicy są osobami fizycznymi;
  • odejście od wymogu dotyczącego wykorzystywania w ramach działalności gospodarczej spółek kwalifikacji zawodowych w rzemiośle i pracy własnej wszystkich wspólników/akcjonariuszy na rzecz kryterium, aby kwalifikacje zawodowe w rzemiośle posiadał co najmniej jeden wspólnik/akcjonariusz spółki;
  • status rzemieślnika otrzyma również wspólnik spółki cywilnej będący rodzeństwem wspólnika, którego kwalifikacje zawodowe w rzemiośle są wykorzystywane we wspólnej działalności gospodarczej;
  • zawody optyka okularowego oraz protetyka słuchu zostaną uwzględnione w katalogu działalności, które stanowią rzemiosło;
  • spółki, których zawodowo wykonywana działalność gospodarcza stała się rzemiosłem w związku z wejściem w życie znowelizowanych przepisów zostaną uznane za rzemieślnika dopiero z chwilą złożenia deklaracji o przystąpieniu do cechu lub izby rzemieślniczej;
• zniesienie obowiązku składania przez osobę fizyczną organowi podatkowemu informacji w zakresie podatku od nieruchomości, jeśli wskazywane okoliczności wynikają z przeniesienia własności nieruchomości zawartego w treści aktu notarialnego, pod warunkiem, że notariusz przesłał wypis tego aktu notarialnego właściwemu organowi podatkowemu (do czego będzie zobowiązany);
• w zakresie ulgi B+R:
  • usunięcie wymogu, aby ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne a także nabycie wyników prowadzonych badań naukowych mogły być uznane za koszty kwalifikowane, tylko jeśli były świadczone przez jednostki naukowe;
  • rozszerzenie możliwości zaliczenia do kosztów kwalifikowanych następujących kosztów związanych z działalnością badawczo-rozwojową: koszty przeglądów, konserwacji oraz kalibracji aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej oraz koszty specjalistycznego transportu towarów wykorzystywanych wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej;
• wprowadzenie zasady, że w przypadku podatników będących osobami fizycznymi wykonującymi działalność nierejestrowaną, identyfikatorem podatkowym jest numer PESEL, chyba że osoby te są zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług albo nie będąc prowadzą ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących;
• w Ordynacji podatkowej:
  • usunięcie przesłanki zawieszenia biegu przedawnienia z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania;
  • wprowadzenie zasady, że w stosunku do postępowań zawieszonych na żądanie strony z powodów wymienionych w art. 201 § 1 pkt 1-4, po upływie 3 lat od zawieszenia postępowania, jeśli te powody nadal trwają, postępowanie będzie mogło zostać umorzone, o ile nie będą sprzeciwiać się temu pozostałe strony oraz nie będzie zagrażało to interesowi społecznemu;
• w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych:
  • umowy cywilnoprawne zawierane w ramach tzw. działalności nierejestrowej nie będą oskładkowane;
  • wprowadzenie zmiany doprecyzowującej, że okres oczekiwania na ponowne skorzystanie z Małego ZUS Plus wynosi 24 miesiące;
• w ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi:
  • objęcie regulacją umożliwiającą wniesienie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego bez składania wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy także postanowień;
  • objęcie regulacją umożliwiającą wniesienie sprzeciwu także postanowień wydanych poprzez odpowiednie zastosowanie art. 138 § 2 KPA, w związku z art. 144 KPA;
• w ustawie o podatku od towarów i usług: wprowadzenie zasady, że rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wydaje się raz na 3 lata;
• wprowadzenie zwolnienia od akcyzy samochodów osobowych wykorzystywanych do celów badawczych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej przez podmiot posiadający status centrum badawczo-rozwojowego;
• w ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych - dodanie jako przesłankę miarkowania kary za opóźnienie okoliczności, czy strona była „ofiarą zatorów”, a w szczególności czy istnieje związek pomiędzy niespełnieniem przez stronę zobowiązań w terminie określonym w umowie a nieotrzymaniem przez nią należności od jej kontrahentów;
• w ustawie o prawach konsumenta - proponuje się, by konsument miał obowiązek ewentualnego zrealizowania przysługujących mu uprawnień w terminie roku od momentu wykrycia przez niego nieprawidłowości (dot. żądania naprawy bądź wymiany towaru i złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy w przypadku, gdy brak zgodności towaru z umową jest na tyle istotny, że uzasadnia obniżenie ceny albo odstąpienie od umowy bez uprzedniego skorzystania z żądania naprawy bądź wymiany towaru, lub gdy z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynika, że nie doprowadzi on towaru do zgodności z umową w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta);
• w ustawie Prawo przedsiębiorców:
  • umożliwienie prowadzenia działalności nierejestrowej cudzoziemcom wymienionym w art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz obywatelom Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny;
  • wprowadzenie wystąpienia do osoby - bez wszczynania postępowania, organ będzie mógł zwrócić się w zakresie swojej właściwości do przedsiębiorcy o przedstawienie stanowiska wyznaczając termin na odpowiedź nie krótszy niż 14 dni;
  • wprowadzenie obowiązku publikacji przez organ kontroli okresowego planu kontroli oraz okresowej analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej;
  • obowiązek przedstawienia podatnikowi przed kontrolą, najpóźniej wraz z doręczeniem zawiadomienia, wstępnej listy dokumentów i informacji związanych z zakresem przedmiotowym kontroli, których udostępnienia oczekuje organ kontroli w trakcie kontroli;
  • skrócenie czasu trwania kontroli u mikroprzedsiębiorców – z 12 do 6 dni;
  • uzależnienie liczby przeprowadzanych kontroli od kategorii ryzyka przyznanej przez organ podatkowy - w przypadku niskiego ryzyka – maksymalnie raz w ciągu 5 lat, w przypadku średniego ryzyka – maksymalnie raz w ciągu 3 lat, w przypadku wysokiego ryzyka – maksymalnie raz w ciągu 2 lat;
  • umożliwienie wniesienia sprzeciwu wobec czynności kontrolnych bez jednoczesnego wstrzymania czynności kontrolnych, w przypadku gdy organ przeprowadzając kontrolę powołuje się na wyłączenia ograniczeń kontroli działalności gospodarczej;
  • wprowadzenie ogólnych zasad prawa gospodarczego przyjaznego przedsiębiorcom: m.in. zasady odpowiedniej vacatio legis projektów ustaw, nie krótszej niż po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia;
• w ustawie Prawo zamówień publicznych:
  • zmiany w zakresie postępowania przed Krajową Izbą Odwoławczą - rozprawy lub posiedzenia będą mogły być przeprowadzane zdalnie. Będzie to dotyczyć jawnej rozprawy, podczas której Izba rozpoznaje odwołanie (art. 545 ust. 1 Pzp), posiedzenia jawnego poprzedzającego jawną rozprawę (projektowana zmiana w art. 545 ust. 1 Pzp), a także posiedzenia jawnego, podczas którego Izba ogłasza orzeczenie po zamknięciu rozprawy (art. 558 ust. 1 Pzp);
  • wprowadzenie obowiązku wniesienia przez zamawiającego odpowiedzi na odwołanie (proj. art. 521 ust. 1), któremu towarzyszy obowiązek wskazania w treści odpowiedzi na odwołanie twierdzeń oraz przedstawienia i załączenia wszystkich dowodów na uzasadnienie swoich wniosków lub w celu odparcia wniosków lub w celu odparcia wniosków i twierdzeń powołanych w odwołaniu;
  • wprowadzenie obowiązku przedstawienia przez wykonawcę, który zgłosił przystąpienie do postępowania odwoławczego, twierdzeń oraz dołączenia wszystkich dowodów na uzasadnienie swoich wniosków lub w celu odparcia wniosków i twierdzeń powołanych w odwołaniu lub odpowiedzi na odwołanie;
  • wprowadzenie obowiązku dołączenia do pisma w postępowaniu odwoławczym dokumentów powołanych w tym piśmie, pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania odwoławczego;
  • wprowadzenie obowiązku przedstawienia wraz z odwołaniem, odpowiedzią na odwołanie lub wraz z innym pismem wniesionym przed rozprawą lub posiedzeniem jawnym poprzedzającym rozprawę, dowodów, pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania;
  • wprowadzenie reguł dotyczących wskazywania dowodów przez strony i uczestników postępowania odwoławczego, w szczególności we wniosku o przeprowadzenie dowodu powinien zostać oznaczony dowód w sposób umożliwiający przeprowadzenie go oraz powinny zostać wyszczególnione fakty, które mają zostać wykazane tym dowodem;
  • wprowadzenie wzajemnego bezpośredniego doręczania pism między stronami i uczestnikami postępowania odwoławczego za wyjątkiem pism składanych w toku rozprawy lub posiedzenia, a także wniesienia odwołania oraz zgłoszenia przystąpienia do postępowania odwoławczego, do których stosuje się przepisy szczególne;
  • dopuszczenie możliwości udzielenia pełnomocnictwa w drodze ustnego i wciągniętego do protokołu oświadczenia strony;
• Odstąpienie od zasady dwuinstancyjności m.in. w następujących postępowaniach:
  • postępowanie w sprawie wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru podmiotów wykonujących działalność w zakresie wyrobu i przetwarzania alkoholu etylowego lub rejestru producentów wyrobów tytoniowych na jego wniosek;
  • postępowanie w sprawie wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru działalności w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych na jego wniosek – ustawa o wyrobie napojów spirytusowych.