VAT w branży gastronomicznej - kolejny zwrot akcji

Dla wielu podatników kwestia ta (zwłaszcza historycznie) miała niebagatelne znaczenie – jeśli bowiem uznać taką sprzedaż za świadczenie usług restauracyjnych/cateringowych, właściwą stawką VAT było 8%. Podmioty działające w tej branży stosowały zaś często stawkę 5%, właściwą dla dostawy towarów (gotowych posiłków). Pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi toczyły się spory w tym zakresie, z których jeden znalazł finał przed TSUE.

W pierwszej kolejności warto zauważyć, że omawiany Wyrok nie jest rewolucyjny. Próżno bowiem szukać w nim „twardych” kryteriów, za pomocą których jednoznacznie można ocenić prawidłową stawkę VAT. Należy jednak wskazać, że Wyrok wraz z opinią Rzecznika Generalnego dostarczają szeregu wartościowych wskazówek, które podatnicy powinni brać pod uwagę przy dokonywaniu klasyfikacji sprzedaży. TSUE dla kwalifikacji, czy sprzedaż dań jest usługą restauracyjną, czy też dostawą towarów, wskazał m.in. następujące kryteria:

• w sytuacji braku infrastruktury przeznaczonej do spożywania dań przez klientów (nie dotyczy to podstawowych urządzeń) występuje dostawa towarów;
• gdy przygotowanie ciepłego produktu gotowego ogranicza się do podstawowych czynności i występuje regularnie, a nie na życzenie konkretnego klienta, to nie mamy do czynienia z usługą restauracyjną, a z dostawą towarów;
• dla uznania wydawania posiłków za usługę restauracyjną znaczenie mają usługi dodatkowe oferowane klientowi, takie jak: obsługa kelnerska, podawanie dań na talerzach, posiadanie toalety i szatni, itp.;
• kluczowa dla ustalenia, czy mamy do czynienia z usługą, czy z dostawą pozostaje również perspektywa konsumenta.

Powyższe kryteria rozwiązują zatem kwestię opodatkowania transakcji realizowanych w formule „walk-through” / „drive-in”, czy też sprzedaży na wynos. W takich wypadkach dostępna infrastruktura techniczna podatnika nie ma bowiem dla konsumenta decydującego znaczenia. Wydaje się, że podobnie - tzn. jako dostawę towarów - należy również kwalifikować sprzedaż realizowaną w specjalnych strefach gastronomicznych wyodrębnionych w galeriach handlowych („food court”). Część dostępnej podatnikowi infrastruktury należy bowiem w takim wypadku do wynajmującego (galerii handlowej) co istotnie zmniejsza (i tak niewielki) zakres usług dodatkowych zapewnianych konsumentowi w ramach tego modelu sprzedaży. Kwestią nierozwiązywalną na gruncie powyższych kryteriów pozostaje natomiast sprzedaż dań, które podlegają konsumpcji na miejscu. Stopień wykorzystania przez konsumenta dostępnej infrastruktury pozostaje bowiem kwestią daleko indywidualną i niemożliwą do oceny na etapie sprzedaży. W naszej opinii, sprzedaży tej bliżej jest jednak do dostawy towarów. Kwintesencją usługi restauracyjnej jest bowiem możliwość daleko idącej personalizacji dań. W praktyce rodzi to konieczność zatrudnienia wykwalifikowanych kucharzy, którzy odpowiedzialni są nie tylko za przygotowanie dań, ale również ich odpowiednie podanie (ułożenie w atrakcyjny sposób na talerzach). W zakresie obsługi kelnerskiej warto zaś zwrócić uwagę na fakt, iż w przypadku usługi restauracyjnej osoby te są w praktyce odpowiedzialne w równym stopniu za doradztwo przy realizowaniu zamówienia, jak i jego techniczną obsługę. Nie podlega dyskusji, że elementów tych brak jest zaś w przypadku sprzedaży realizowanej „na miejscu” w lokalach typu fast food. Równocześnie nie sposób przyjąć, że zapewnienie klientowi zestawu talerzy i sztućców czy toalety są czynnikami, które z perspektywy klienta mają pierwszorzędne znaczenie.

Problem prawidłowej stawki VAT w przypadku sprzedaży realizowanej przez lokale typu fast food w przeszłości nie został zatem całkowicie rozwiązany. Można spodziewać się, że bliższe kryteria kwalifikacyjne i ostateczne rozstrzygnięcie sprawy przedstawione będzie w wyroku NSA, który zostanie wydany po orzeczeniu TSUE.