W ostatnim czasie ukazało się uzasadnienie dwóch korzystnych dla płatników wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie[1], odnoszących się do zagadnienia rzeczywistego właściciela należności w zakresie płatności z tytułu dywidend.
W wyrokach tych potwierdzono, iż w celu skorzystania z prawa do zwolnienia dywidendy z podatku u źródła na podstawie art. 22 ust. 4 ustawy o CIT, płatnik nie miał obowiązku weryfikacji, czy odbiorca jest jej rzeczywistym właścicielem.
Przedmiotem sporu we wskazanych powyżej orzeczeniach była kwestia opodatkowania podatkiem u źródła dywidend wypłaconych w latach 2016-2017 przez spółkę mającą siedzibę w Polsce na rzecz jej jedynego wspólnika, będącego rezydentem innego kraju Unii Europejskiej. Spółka jako płatnik podatku zastosowała w stosunku do tych płatności zwolnienie z podatku u źródła, o którym mowa w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT.
Innego zdania był jednak fiskus w trakcie prowadzonej spółce kontroli podatkowej. Uznał on bowiem, że dywidenda wypłacona na rzecz jedynego udziałowca spółki powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem u źródła w podstawowej stawce, tj. 19%, a zatem bez możliwości zastosowania przedmiotowego zwolnienia. W analizowanej sprawie nie było wątpliwości, że spółka spełniła warunki do zastosowania zwolnienia określonego w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT, tj. w szczególności pobrała niezbędny certyfikat rezydencji oraz pisemne oświadczenie podatnika o spełnieniu warunków zwolnienia. Mimo tego organ uznał, że w sprawie zastosowanie ma art. 22c ustawy o CIT. Wskazał, że działalność podmiotu, na rzecz którego wypłacono dywidendy, nie miała charakteru rzeczywistego i pełnił on funkcję jedynie administratora dywidend w ramach sztucznej struktury. Tym samym w ocenie organu brak było możliwości zakwalifikowania jedynego udziałowca spółki jako rzeczywistego właściciela należności z tytułu dywidendy.
Nie zgodził się z tym WSA w Warszawie. Po pierwsze, sąd wskazał, że działalność jedynego udziałowca spółki wypłacającej dywidendę nie miała charakteru pozornego. Niezależnie od tego, WSA zwrócił uwagę, że przepis art. 22c ustawy o CIT, wyłączający (w niektórych przypadkach) prawo do zastosowania zwolnienia z pobrania podatku u źródła jest przepisem adresowanym do podatników uzyskujących dochody (przychody) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Przepis ten nie został natomiast skierowany do płatników podatku od ww. dochodów (przychodów), w związku z czym nie może być źródłem jakichkolwiek obowiązków, które na nich spoczywają.
Po wtóre, zdaniem sądu, przesłanka rzeczywistego właściciela jako warunek zwolnienia z opodatkowania obowiązuje w odniesieniu do innych należności podlegających podatkowi u źródła, tj. należności licencyjnych, odsetek, praw autorskich. Brak analogicznego wymogu na płaszczyźnie opodatkowania wypłaty dywidendy.
Oznacza to, że płatnik podatku u źródła nie był uprawniony do badania rzeczywistego stanu faktycznego, tj. weryfikacji, czy podmiot uzyskujący dywidendę będzie jej rzeczywistym właścicielem. Dla zastosowania przez płatnika zwolnienia, o którym mowa w art. 26 ust. 4 ustawy o CIT, wystarczające było spełnienie warunków formalnych, tj. uzyskanie certyfikatu rezydencji oraz pisemnego oświadczenie podatnika o spełnieniu warunków zwolnienia.
Omawiane wyroki stanowią niewątpliwie korzystną dla podatników wykładnię przepisów podatkowych i potwierdzają, iż restrykcyjne zasady stosowania zwolnień w podatku u źródła wskazywane w toku kontroli podatkowych nie zawsze mają oparcie w przepisach prawa.
[1] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25.04.2022 r., sygn. III SA/Wa 2668/21 oraz sygn. III SA/Wa 2679/21.
